PIOTR GRACZYK LAUREATEM III EDYCJI KONKURSU

Jury na posiedzeniu 9 października 2015 roku zdecydowało o przyznaniu tytułu Laureata w trzeciej edycji Konkursu o Nagrodę im. Barbary Skargi Piotrowi Graczykowi, autorowi eseju Przyszłość pewnej przenośni. Przyczynek do pytania o historię sztuki.

Jednocześnie Jury zdecydowało o przyznaniu Joannie Bednarek, Jackowi Dobrowolskiemu, Bartoszowi Działoszyńskiemu oraz Piotrowi Kozakowi nagród w wysokości 6 tys. złotych. Jury – pełne uznania dla jakości ich esejów, widząc potrzebę zapoznania z nimi szerokiej publiczności – rekomenduje wszystkie cztery teksty do publikacji we wspólnym pokonkursowym tomie.

Uzasadnienie

Jak wspomniał już Przewodniczący Rady Fundacji, jury stanęło przed nie lada wyzwaniem, jakim był wybór tegorocznego Laureata Konkursu spośród pięciorga finalistów. Wyboru trzeba było jednak dokonać, mimo że każdy z finałowych esejów zasługiwał na Nagrodę. O wyborze przesądziły niekwestionowane zalety eseju Piotra Graczyka. Autora, który zapewnił jurorkom i jurorom – i, jak sądzimy, zapewni wszystkim przyszłym czytelnikom – niecodzienną przygodę intelektualną. Sprawił również, że ostatnie posiedzenie jury stało się polem gorącego sporu, wymiany racji i precyzowania kryteriów wyboru.

Autor nagrodzonego eseju zaprosił nas do pasjonującej wędrówki śladami prywatnej historii myślenia, od pierwszego spojrzenia, od wspomnienia wiszącej na ścianie pocztówkowej reprodukcji obrazu, które zainicjowało długi i meandryczny proces dochodzenia do myślenia. Zainicjowało, jako że mamy tu do czynienia z opisem prawdziwej inicjacji w myślenie. Inicjacji, która prywatne doświadczenie z wielką wprawą przekształca w sztukę stawiania pytań i formułowania problemów. Towarzyszymy autorowi w podróży, której stawką jest namysł nad istotą twórczości, sztuki i sztuk. Stale obecna jest w niej wielopoziomowa refleksja nad sztuką… samego myślenia. Nad rolą mitycznego czy archaicznego wymiaru w sztuce, nawet tej najbardziej realistycznej. Meandryczna i zaskakująca pomysłami interpretacyjnymi wędrówka po rozmaitych okolicach i okolicznościach sztuki współczesnej nie stroni od eseistycznych dygresji, które przybierają postać kunsztownych intro-esejów. Tytułowa „przenośnia” tworzy osobliwy horyzont hermeneutyczny „próby”, gdzie obrazy zamieniają się w pojęcia, a pojęcia stają się sprawozdaniami z paradoksalnego, pełnego niepokoju i wątpliwości myślenia, nieodróżnialnego od przygody bycia człowiekiem. Po drodze wiele ścieżek, wiodących w różne strony, gdzie krytyka sztuki sąsiaduje z krytyką literacką, refleksja metafizyczna z estetycznymi impresjami. Wszystko zaś jest skomponowaną starannie całością, wspartą na podwalinach klarownego, wycelowanego w konkluzje, logosowego wywodu. Erudycja, która nie przytłacza i nie dezorientuje, dyskretnie zaświadcza o wiedzy i szerokich horyzontach autora. Myśl samorodna, śmiała samowiedzą, krzepka pomysłowością i inwencją hermeneutyczną, żarliwa i pochłonięta swym podstawowym przesłaniem. Język eseju prosty, urodziwy, obrazowy i przenośny, ale pojęciowo zdyscyplinowany i skupiony na przystępnej dla współmyślącego czytelnika prezentacji. Prawdziwa zachęta do myślenia, kontynuująca najlepsze polskie tradycje eseju filozoficznego. Warta przyznania Nagrody im. Barbary Skargi.